De aanhoudende regen en de dood van Amy Winehouse maakten dit weekend er niet beter op.

De aanslagen van Anders Breivik afgelopen vrijdag hebben mij in een sombere stemming gebracht. Ik ben zelf niet in de buurt van de aanslagen geweest, en heb nog niemand gesproken die er nauwer bij betrokken is dan ik. Dus ik had het goed kunnen negeren – er is toch niets meer aan te doen. Mijn treurnis is vooral het gevolg van het dwangmatig volgen van alle macabere details die gepubliceerd worden op internet en televisie. Wat ook somber stemt is de polarisatie die de aanslagen blootleggen, en de verdergaande polarisatie die hier waarschijnlijk op volgt.

Breivik maakte zoveel mogelijk slachtoffers om aandacht te vestigen op hemzelf en op zijn politiek manifest tegen het ‘marxistisch-islamistisch’ complot. Die opzet is goed geslaagd. Afgaand op lezerscommentaren op internet vindt menigeen zijn daden weliswaar verwerpelijk, maar zijn politieke ideeën ‘interessant’. Sommige rechtse reaguurders menen evenwel dat Breivik de zaak van de nationalisten niettemin geen goed heeft gedaan, want ‘waarschijnlijk mogen we het voorlopig alleen over de includerende samenleving hebben.’

Nooit eerder hebben mensen zoveel persoonlijke vrijheid gekend als nu in het westen. Nooit eerder was de materiële welvaart zo groot. Dat laatste geldt des te meer in Noorwegen, waar bijna iedereen een tweede huis heeft, een grote auto en een boot, en minstens twee keer per jaar naar een ver zonnig oord vliegt. (In 2010 bezochten één miljoen Noren Spanje, da’s bijna één op de vier.) De staatskas bulkt van het oliegeld. De enige reden om het met mate uit te geven, is dat de regering de economie niet wil verhitten. Toch hebben sommige Noren het gevoel dat juist zij het slachtoffer zijn van de globalisering. De rijkdom trekt immers gelukszoekers, bedelaars en criminelen uit het buitenland aan. De linkse partijen worden hiervoor verantwoordelijk gehouden.

De immigratie gaat gepaard met maatschappelijke problemen, en de politiek moet daar antwoorden op verzinnen. Maar dat gebeurt ook: er worden steeds meer eisen aan (aspirant) immigranten gesteld en er worden hogere drempels opgeworpen voor toegang tot de sociale zekerheid. Dit is beleid waar ook politiek links aan werkt. De discussie is in Noorwegen dezelfde als in Nederland en elders in Europa, al is de niet-westerse immigratie hier van veel recenter datum. Mijn indruk is dat de Noren en de Noorse politiek tot nu toe streng zijn maar wel politiek correct. Daarmee bedoel ik dat men grenzen stelt en handhaaft, zonder erop uit te zijn niet-westerse immigranten te diskwalificeren of te kwetsen. Dat laatste, die correctheid, die bij rechts al jaren een vloek is, staat hier nog hoog in het vaandel.

Om een voorbeeld te geven: Er wordt door politici en de media heel duidelijk uitgedragen dat man en vrouw gelijke rechten hebben. Noorse meisjes moeten ’s nachts gewoon halfnaakt en dronken over straat kunnen zwalken. Zij zijn vrij hun seksuele contacten zelf te kiezen. De aanrandingen in de openbare ruimte zijn in 100% van de onderzochte gevallen gepleegd door niet-westerse mannen. Daar doet men niet geheimzinnig over. Men zegt dat dit aangepakt moet worden, maar zegt dit zonder een hetze tegen alles wat islamitisch is. (Ik heb het over het officiële politieke discours; op internet kun je natuurlijk van alles vinden.) Ik heb ook nog niet gehoord dat mensen met islamitische klederdracht onheus behandeld worden als ze met de bus willen, zoals in Nederland wel gebeurt. In tegendeel: de Noorse jongedames, gehuld in broekjes die reiken tot het kruis, helpen vriendelijk de in wijde zwarte hoezen gewikkelde Somalische dames met het in de metro tillen van de dubbele kinderwagen.

De problemen van de immigratie liggen volgens mij veel meer in de sfeer van de criminaliteit en het beroep op de sociale voorzieningen, dan in de zogenaamde islamisering. (Ik ken ze wel hoor, die goedgebekte Marokkaanse tuttebellen die op hoge poten verlangen dat het universitaire onderwijs in Nederland wordt aangepast aan de leer van de profeet. Maar dit is een gepasseerd station, net als de sosjalistiese studenten die in de jaren ’70 eisten dat ze hun eigen tentamens mochten maken en beoordelen.) Het zal altijd een zoeken blijven naar de beste oplossing, op basis van zowel rechtse als linkse ideeën, solidariteit en eigen verantwoordelijkheid. Maar dat negentiende-eeuwse nationalisme, die potsierlijke slachtofferpose van de zogenaamde anti-jihadisten, laat ons toch daarvoor gespaard blijven.

 

PS 28 juli 2011: Het laatste nieuws is dat de Noorse tegenhanger van de PVV, Fremskrittspartiet, heeft verklaard dat ze het debat over (en tegen) de immigratie voortaan op een meer zakelijke toon willen gaan voeren. Ze wijzen dus niet alle verantwoordelijkheid categorisch af, wat toch wel weer te prijzen is.